Vanaf september 2024 wordt binnen EvenZicht lichttherapie aangeboden als dat geïndiceerd is.
Wat is Lichttherapie
Bij een behandeling met lichttherapie worden de ogen blootgesteld aan intens wit licht. De lamp die hiervoor gebruikt wordt, heeft een lichtsterkte van 10.000 lux, zonder Uv-straling. Lux is de hoeveelheid licht per oppervlakte. De behandeling duurt meestal 30-40 minuten per dag, rond half 8 s’ochtends gegeven. Lichttherapie is een potentiële behandelvorm voor (seizoensgebonden) depressies, slaapproblemen, en bipolaire stoornissen. Over het algemeen wordt het gezien als een niet-gevaarlijke behandeloptie, met weinig bijwerkingen, en relatief snel effect.
Hoe werkt lichttherapie
Lichttherapie beïnvloedt de biologische klok. Deze interne klok zorgt ervoor dat de lichaamsfuncties zoals bloedsuikers, hardslag, slaapritme en gemoedstoestand goed geregeld zijn. De biologische klok wordt elke dag als het ware gereset, waarbij het licht in de ochtend vooral veel invloed uitoefent. Met een vast ritme van je biologische klok voelt men zich energieker en over het algemeen beter. Een tekort aan daglicht kan je biologische klok ontregelen, wat zit kan uiten in klachten die passen bij een winterdepressie.
Bij herfst en winterdepressies kan het zijn dat door weinig zonlicht de hersenen meer melatonine aanmaakt, wat ervoor zorgt dat men overdag slaperig en vermoeid blijft. Lichttherapie kan de aanmaak van te veel melatonine stoppen, waardoor de klachten verdwijnen.
Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van lichttherapie
Lichttherapie is een evidence-based behandelmethode voor seizoensgebonden depressie. Bij de meeste mensen met een winterdepressie die lichttherapie hebben ondergaan, zijn de klachten verdwenen. Dit is meestal na 1 à 2 weken lichttherapie al het geval. Ook bij een verstoord slaapritme, is lichttherapie een effectieve behandelvorm. Lichttherapie is ook opgenomen in bijvoorbeeld de GGZ-standaarden voor seizoensgebonden depressies.
Voor depressies zonder seizoensgebonden kenmerken is lichttherapie een potentiële evidence-based behandelmethode en wordt in de praktijk al vaak gebruikt om depressieve klachten te behandelen. Ook bij een depressie waarbij slaapproblematiek vermoed wordt als oorzakelijke of instandhoudende factor kan lichttherapie een waardevolle interventie zijn, volgens de GGZ-standaarden. Er zijn veelbelovende resultaten voor het behandelen van depressies zonder seizoensgebonden kenmerken. Echter wordt er nog volop onderzoek gedaan op dit gebied.
De onderzoeken naar lichttherapie voor bipolaire stoornissen zijn relatief gering in vergelijking met onderzoeken naar de effectiviteit van lichttherapie bij seizoengebonden depressies. Het onderzoek suggereert dat lichttherapie mogelijk een effectieve manier is om depressieve episodes in bipolaire stoornissen te verhelpen, voornamelijk voor cliënten die seizoensgebonden depressieve klachten ervaren. Daarnaast bestaat er bij het gebruik van lichttherapie bij bipolaire stoornissen het risico op het versterken van manie- of hypomanische episodes. Bij het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) behandelen ze op de Winterpoli bipolaire stoornissen altijd in combinatie met een stemmingsstabilisator en onder supervisie van een psychiater.
Over het algemeen werkt lichttherapie vaak sneller dan medicatie. Veel cliënten merken binnen een aantal dagen al effect. Ook heeft lichttherapie een vergelijkbare werking als dat van antidepressiva.
Wat zijn de bijwerkingen?
Over het algemeen veilige behandeloptie met weinig bijwerkingen.
Mogelijke bijwerkingen: licht in het hoofd voelen, sufheid, hoofdpijn, misselijkheid, jeukende of prikkelende ogen, heel veel energie hebben (hyperactief). Nemen binnen een paar dagen af.
Bij bipolaire stoornissen: risico op opwekken/versterken manie of hypo-manische episodes.
Behandeling met lichttherapie binnen EvenZicht uit
De behandeling van lichttherapie lijkt op de behandeling op de winterpoli bij het UMCG. Bij mensen die een seizoensgebonden depressie hebben, begint eind augustus het monitoren van de stemming middels online vragenlijsten. Hierna ontvang je (twee)wekelijks digitale vragenlijsten over je stemming. Wanneer je behandelaar een daling in je stemming waarneemt middels deze vragenlijsten, word je uitgenodigd voor een week lang lichttherapie. Je krijgt de lichttherapielamp van EvenZicht in bruikleen.
